Pojęcie użyteczności w odniesieniu do stron WWW przenika się z drugim, równie istotnym, pojęciem funkcjonalności. Zagadnienia te są tak ściśle ze sobą związane, że trudno je całkowicie oddzielić.
Użyteczność strony WWW
Określa prostotę jej obsługi, będącej jednym z warunków konfortowego jej użytkowania. Dotyczy kilku etapów, jakie użytkownik pokonuje w zetknięciu się z daną stroną. Przy pierwszym kontakcie z witryną nie zna on żadnych zasad jej działania i w zależności od tego w jakim stopniu jest ona użyteczna, będzie mu się po niej poruszać łatwiej lub trudniej. Ważne są także kolejne doświadczenia użytkownika ze stroną – jak szybko jest on w stanie przyswoić sobie zasady na niej obowiązujące i skorzystać z nich przy kolejnej wizycie. Generalną zasada jest, aby jak najbardziej ułatwić użytkownikowi poruszanie się po zasobach strony. Tak, aby mógł on w szybki i nieskomplikowany sposób dotrzeć do informacji, której poszukuje.
Ważną w tym zakresie praktyką jest umieszczenie na stronie w widocznym miejscu czytelnych linków do kolejnych działów/podstron – tzw. menu. Zazwyczaj są one usytuowane w górnej część strony (menu poziome) lub gdy menu zawiera dużą ilość pozycji w jednej z bocznych stref (menu pionowe). Powinno ono być tak wystylizowane, aby nikt nie miał żadnych wątpliwości, że jest to menu zawierające linki do kolejnych działów. Dzięki temu żaden użytkownik nie będzie miał problemów z poruszaniem się pomiędzy nimi.
Kolejnym ważnym elementem jest przejrzystość systemu nawigacji na stronie. Jeśli będzie on skomplikowany, użytkownik po kilku kliknięciach straci orientację, w którym miejscu w witrynie aktualnie się znajduje i zniechęci się do dalszego jej przeglądania. Dlatego też nawigacja strony musi być jak najprostsza, a najlepiej intuicyjna. Przyjmuje się, że jej zagłębienie nie powinno przkraczać trzech poziomów, jeśli strona ma zachować odpowiednią użyteczność. Dzięki temu zwiększone jest prawdopodobieństwo, że użytkownik zapozna się z całą jej zawartością.
W celu zapewnienia jak najlepszej użyteczności przeprowadza się różne badania zachowań użytkowników na stronach internetowych. Dzięki nim można się dowiedzieć, w jaki sposób zazwyczaj poruszają się oni po stronach, w które elementy klikają najczęściej i jaki czas na nich spędzają.
Zebrane w ten sposób dane pozwalają na stworzenie takiego schematu struktury strony, który będzie zapewniał wygodę i prostotę jej użytkowania.
Narzędziem dostępnym w sieci, które pozwala śledzić i analizować zachowania użytkowników na stronach WWW jest hotjar »
Funkcjonalność stron WWW
To to kolejny, istotny aspekt. Sprawia, że nawet posiadający niewielkie umiejętności Internauta znajduje na stronie interesujące go treści w sposób szybki i efektywny. Steve Krug już w tytule swojej książki „Nie każ mi myśleć” zawarł kluczowe według niego prawo, dotyczące funkcjonalności witryny. Już po kilkunastu sekundach jej użytkownik powinien bez dodatkowych objaśnień zrozumieć, w jakim celu powstała i jak z niej korzystać. Według niego strona nie powinna zawierać elementów zmuszających nas do niepotrzebnego zatrzymania, zastanawiania i myślenia. Do takich elementów zalicza między innymi nazwy powstałe na potrzeby marketingu, nazwy własne produktów, charakterystyczne dla danych firm, czy też specjalistyczne wyrażenia techniczne. Innym złym przykładem są odnośniki i przyciski nie sugerujące w oczywisty sposób, że można je kliknąć. Przy korzystaniu z Internetu nawet niewielkie tego typu niedogodności sumują się, i mogą być powodem irytacji użytkownika strony. Jeśli więc strona internetowa ma być efektywna, musi w mgnieniu oka spełniać swoje zadanie. Najlepiej, jeśli jest ona całkowicie intuicyjna lub chociaż w pełni zrozumiała.
Dlatego też przed przystąpieniem do realizacji docelowej strony internetowej, należy dogłębnie się zastanowić po co chcemy ją stworzyć? Czemu ma służyć? Dzięki temu możliwe będzie szczegółowe ustalenie, jaką funkcjonalność musi ona zapewnić użytkownikowi. Na przykład jeśli oczekujesz, że dzięki stronie będzie wpływało do Ciebie więcej zapytań dotyczących oferowanych przez Twoją firmę usług lub produktów, to powinieneś umieścić na niej formularz umożliwiający użytkownikom wysłanie do Ciebie zapytania. Może on być bardziej lub mniej szczegółowy – w zależności od Twoich potrzeb.
Kolejnym, ważnym elementem funkcjonalności stron internetowych jest ich dostępność.
Witryna powinna być dostępna na wszystkich urządzeniach, umożliwiających połączenie z Internetem. Czyli na telefonach, smartfonach, tabletach, laptopach i komputerach. Niezależnie od możliwości technicznych urządzenia z którego użytkownik korzysta, strona powinna być dla niego dostępna. W związku z tym powinna ona być lekka (dzięki temu otworzy się szybko nawet przy niskiej przepustowości sieci) – czyli nie powinna zawierać obciążających ją elementów, np. animacji, specjalnych efektów obsługiwanych przez wiele skryptów, itp. Badania funkcjonalności wykazują, że przeciętny użytkownik czeka na załadowanie strony maksymalnie 8-9 sekund, a jeśli to nie nastąpi przechodzi na następną.
Strona powinna być także responsywna – to zapewni, że będzie prawidłowo wyświetlana na różnych ekranach, niezależnie od ich wielkości. Dostępność i responsywność strony zapewni jej większą ilość odbiorców.
Strony WWW mogą pełnić wiele funkcji – reklamową, informacyjną, sprzedażową, itd. Aby spełniały swoje zadanie, należy szczegółowo zaplanować wszystkie aspekty ich funkcjonalności.
Zarówno użyteczność jak i funkcjonalność powinny być zharmonizowane z wyglądem strony oraz odpowiednio dobraną treścią.
O wyglądzie strony już wkrótce.